ถึงแม้เหรียญเก่าจะมีคุณค่า แต่หากไม่ดูแลรักษา อาจทำให้ใช้งานยากขึ้น ด้วยเหตุนี้จึงขอแนะนำ วิธีล้างเหรียญขึ้นสนิม วิธีทำความสะอาดเหรียญดำและเหรียญเก่า โดยไม่ทำลายสภาพของเหรียญ เพื่อให้คุณสามารถนำไปใช้จ่ายได้อย่างสะดวก หลังจากทำความสะอาดเสร็จ โดยใช้ผ้านุ่มหรือฟองน้ำเช็ดเบา ๆ เพื่อไม่ให้เกิดรอยขีดข่วน ใช้น้ำสบู่อ่อน ๆ และแปรงขนอ่อนช่วยขจัดคราบสกปรก ล้างด้วยน้ำสะอาดและเช็ดให้แห้ง อาจใช้ผงขัดสำหรับโลหะเพื่อให้เหรียญมีความเงางาม ด้วยวิธีดังกล่าวจะสามารถรักษาสภาพและคุณค่าของเหรียญเก่าได้ และนำไปใช้ได้อย่างสะดวกต่อไป
ทำไมเหรียญถึงดำ หรือขึ้นสนิม
ในชีวิตประจำวัน เราอาจเคยสังเกตเห็นว่า เหรียญ ที่เราใช้จะมีสีที่แตกต่างกัน ซึ่งเกิดจากปัจจัยต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นด้านอายุการใช้งาน เหรียญที่ใช้มานานจะมีสีที่เปลี่ยนไปจากเหรียญใหม่ เนื่องจากการสะสมของคราบสกปรก ปฏิกิริยาเคมีเหรียญบางชนิดจะเกิดปฏิกิริยากับออกซิเจนและความชื้นในอากาศ ทำให้เกิดเป็นสารประกอบที่มีสีดำหรือสีเทาบนพื้นผิวของเหรียญ เหรียญที่มีสีเปลี่ยนไปจากการใช้งานหรือปฏิกิริยาทางเคมี อาจท้าให้ไม่สวยงามเหมือนเหรียญใหม่ และอาจไม่สามารถนำไปใช้จ่ายในชีวิตประจำวันได้เช่นกัน ซึ่งเป็นสิ่งที่น่าสังเกตในการใช้เหรียญในชีวิตประจำวัน หากต้องการ แก้รองเท้าเหม็น ลองใช้วิธีง่ายๆ โดยการแช่รองเท้าในน้ำผสมน้ำยาล้างจานหรือโซดาช่วยลดกลิ่น หลังจากนั้นนำไปแดดแห้งให้แล้วลองใส่ผ้าแผ่นดับกลิ่นลงไปในรองเท้าด้วย
ทำความรู้จักชนิดของเหรียญ
ก่อนจะไปเรียนรู้ วิธีล้างเหรียญขึ้นสนิม ลองมาทำความรู้จักกับเหรียญประเภทต่าง ๆ กันก่อน เนื่องจากเหรียญโบราณแต่ละชนิดจะต้องใช้วิธีการล้างที่แตกต่างกัน ซึ่งจะช่วยให้เราสามารถดูแลรักษาและทำความสะอาดได้อย่างถูกต้อง
เหรียญกษาปณ์ ประกอบด้วย 2 ประเภทหลัก
- เหรียญกษาปณ์หมุนเวียน คือเหรียญที่เราใช้จ่ายในชีวิตประจำวัน
- เหรียญกษาปณ์ที่ระลึก คือเหรียญที่ผลิตขึ้นเพื่อเป็นที่ระลึกในโอกาสพิเศษ มีหลากหลายวัสดุ เช่น โลหะ นิเกิล เงิน หรือทองคำ
นอกจากนี้ ยังมีประเภทอื่น ๆ ได้แก่:
- เหรียญที่ระลึก คือเหรียญที่ไม่มีราคาบนเหรียญ ใช้เก็บสะสมเท่านั้น
- เหรียญพลิกแนวตั้ง คือเหรียญที่พลิกไปอีกด้านแบบบนลงล่างแล้วรูปไม่กลับหัว
- เหรียญพลิกแนวนอน คือเหรียญที่พลิกไปอีกด้านแบบซ้ายไปขวาแล้วรูปไม่กลับหัว
- เหรียญพระเครื่อง คือเหรียญเก่าที่ใช้สำหรับบูชา เป็นเครื่องรางของขลัง มีรูปพระเกจิอาจารย์และผ่านการปลุกเสก
สนิมเขียวบนเหรียญเกิดจากอะไร ?
เหรียญ ทำจากโลหะหลายชนิด โดยมักเป็นโลหะผสม เช่น ทองเหลือง ทองแดง และสำริด เป็นต้น เมื่อเหรียญสัมผัสกับสภาพแวดล้อม เช่น ออกซิเจนและความชื้นในอากาศ จะทำให้เกิดสนิมเขียวขึ้น ซึ่งเป็นผลจากการเกิดปฏิกิริยาออกซิเดชัน โดยที่ทองแดงจะทำปฏิกิริยากับสิ่งต่าง ๆ ในสภาพแวดล้อมมากกว่าโลหะชนิดอื่น ๆ การใช้ เครื่องฟอกอากาศ ช่วยลดปัญหาฝุ่น PM2.5 และสารพิษในอากาศภายในบ้านได้มาก ควรเลือกเครื่องที่มีคุณภาพดีและเหมาะสมกับขนาดของห้อง เพื่อให้การทำงานมีประสิทธิภาพสูงสุด อย่าลืมทำความสะอาดแผงกรองอย่างสม่ำเสมอเพื่อรักษาประสิทธิภาพของเครื่อง
วิธีขจัดสนิมเขียวที่อยู่บนเหรียญ
หากเหรียญของคุณมีสนิมเขียวขึ้น ควรรีบทำความสะอาดก่อนที่สนิมจะกัดกร่อนเนื้อเหรียญ มี วิธีล้างเหรียญขึ้นสนิม วิธีการทำความสะอาดเหรียญพระเครื่องหรือเหรียญอื่นที่มีสนิมเขียวขึ้น ดังนี้
- โลชั่นทาผิว : ใส่เหรียญลงในถุงซิปพอเหมาะ หยดโลชั่นทาผิวลงไป ใช้มือค่อยๆ ถูผ่านถุงซิปเพื่อทำความสะอาดทั่วทั้งเหรียญ ทิ้งไว้ประมาณ 10 นาที จากนั้นล้างออกด้วยน้ำและซับให้แห้ง
- ผงชูรส : ใส่เหรียญลงในถ้วยขนาดพอเหมาะ เติมผงชูรสประมาณ ⅕ ช้อนชา และน้ำเพียงพอให้เหรียญจมลงไป คนส่วนผสมจนละลายเป็นเนื้อเดียว แช่เหรียญประมาณ 5-10 ชั่วโมง จนกว่าสนิมเขียวจะหลุดออก จากนั้นล้างด้วยน้ำและซับให้แห้ง
ตัวช่วยเหรียญดำ เหรียญขึ้นสนิมให้กลับมาใหม่อีกครั้ง
- น้ำมะขามเปียก นำมะขามเปียกมาแช่ในน้ำ ใช้มือบี้เบา ๆ จนเนื้อมะขามละลายออกมาในน้ำ นำเหรียญที่ต้องการทำความสะอาดมาแช่ในน้ำมะขามเปียกนั้น ทิ้งไว้ประมาณ 2-3 ชั่วโมง ขึ้นอยู่กับความสกปรกของเหรียญ หลังจากนั้น ให้นำเหรียญออกมาล้างด้วยน้ำสะอาด เมื่อล้างเสร็จ เหรียญจะมีความเงางามและสะอาดขึ้นมาทันที
- ซอสมะเขือเทศ หลายคนอาจไม่ทราบว่าซอสมะเขือเทศสามารถนำมาใช้ทำความสะอาดเหรียญเก่า ๆ ได้อย่างง่ายดาย โดยมีขั้นตอนดังนี้ เทซอสมะเขือเทศลงบนเหรียญ ทิ้งไว้ประมาณ 10 นาที ล้างออกด้วยน้ำสะอาด ซอสมะเขือเทศสามารถทำความสะอาดเหรียญได้ เนื่องจากมีส่วนผสมของน้ำส้มสายชูและเกลือ ซึ่งน้ำส้มสายชูจะเข้าทำปฏิกิริยากับโลหะออกไซด์บนเหรียญ ทำให้กลายเป็นเกลือของโลหะ โดยมีเกลือแกงเป็นตัวเร่งให้เกิดปฏิกิริยา ทำให้เหรียญเก่ากลับมาสะอาดเหมือนใหม่
- น้ำส้มสายชูและเกลือ โดยนำน้ำส้มสายชูมาเทลงในภาชนะที่ไม่ใช่โลหะ ประมาณ 1 ส่วน 4 ของถ้วย เติมเกลือประมาณ 1 ช้อนโต๊ะ แล้วคนจนเกลือละลายเข้ากับน้ำส้มสายชู วางเหรียญที่ต้องการทำความสะอาดลงในสารละลายน้ำส้มสายชูและเกลือ โดยเว้นระยะห่างเล็กน้อยระหว่างเหรียญ ปล่อยทิ้งไว้ประมาณ 5 นาที หรือตามความเหมาะสม นำเหรียญขึ้นมาล้างด้วยน้ำเปล่า และใช้กระดาษซับเพื่อให้เหรียญแห้ง ด้วยวิธีล้างเหรียญขึ้นสนิมง่าย ๆ นี้ คุณจะได้เหรียญที่มีความเงางามเหมือนใหม่
- น้ำอัดลม นำเหรียญไปแช่ในน้ำอัดลม โดยปล่อยทิ้งไว้ประมาณ 1-2 ชั่วโมง ขณะที่เหรียญแช่อยู่ ให้คนเหรียญเป็นระยะ ๆ เพื่อช่วยให้การทำความสะอาดทั่วถึง หลังจากนั้น ให้นำเหรียญออกมาล้างด้วยน้ำสะอาด เพื่อขจัดคราบสกปรกและเศษน้ำอัดลมที่ติดอยู่ น้ำอัดลมสามารถทำความสะอาดเหรียญได้เพราะมีส่วนผสมของกรดคาร์บอนิก ซึ่งเป็นกรดอ่อน ๆ ที่ช่วยละลายและขจัดคราบสกปรกต่าง ๆ ออกจากพื้นผิวของเหรียญได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- น้ำมะนาว นำน้ำมะนาวมาผสมกับน้ำ ในอัตราส่วนที่ต้องการ โดยทั่วไปอาจใช้อัตราส่วน 1 ส่วนน้ำมะนาว ต่อ 3-4 ส่วนน้ำ นำเหรียญที่สะอาดไปแช่ในส่วนผสมน้ำมะนาว และน้ำ ทิ้งไว้ประมาณ 2-3 ชั่วโมง เมื่อครบเวลา ให้ล้างเหรียญด้วยน้ำเปล่า แล้วใช้กระดาษทิชชูหรือผ้าสะอาดซับน้ำออกจนแห้ง การทำน้ำมะนาวมีขั้นตอนคล้ายคลึงกับการทำน้ำมะขามเปียก โดยมีการใช้เหรียญแช่สำหรับดูดซับสิ่งสกปรกออกจากเหรียญ ก่อนล้างและทำให้แห้ง
การเก็บรักษาเหรียญให้คงสภาพ
- การล้างมือก่อนสัมผัสเหรียญ : เพื่อล้างเหงื่อและสิ่งสกปรกบนมือออก และสวมถุงมือเพื่อป้องกันการปนเปื้อน
- การเก็บเหรียญในซองพลาสติกแข็งแบบมีช่อง : การเก็บแยกเหรียญแต่ละเหรียญในซองแยกช่องจะช่วยป้องกันการเกิดคราบ ฝุ่นละออง และสนิมเขียว
- การใส่ซิลิกาเจลในตู้หรือกล่องเก็บ : ซิลิกาเจลจะช่วยควบคุมความชื้นและป้องกันการเกิดสนิมเขียว
- การหลีกเลี่ยงการซ้อนเหรียญ : การซ้อนเหรียญจะทำให้เกิดรอยขีดข่วนและสิ่งสกปรกบนเหรียญ
- การไม่ทาสารเคลือบ : การทาสารเคลือบอาจทำให้เหรียญเปลี่ยนสีหรือคุณภาพเดิม
- การเก็บในที่ที่ไม่มีสารระเหย : สารระเหยอย่างแล็กเกอร์อาจส่งผลเสียต่อเหรียญได้
สรุป
วิธีล้างเหรียญขึ้นสนิม ที่กล่าวมาข้างต้น เป็นวิธีการที่เราสามารถทำได้เองในบ้านอย่างง่ายดาย เหรียญที่เราใช้จะกลับมาสะอาดและเหมือนใหม่ได้อีกครั้ง เนื่องจากสารต่าง ๆ ที่เราใช้มีสมบัติเป็นกรดอ่อน เมื่อทำปฏิกิริยากับเกลือ จะสามารถกำจัดโลหะออกซิไดด์ที่เกาะอยู่บนผิวของเหรียญออกไปได้
นอกจากนี้ ยังมีวิธีการอื่นๆ ในการทำความสะอาดเหรียญ เช่น การใช้ผงขัดหรือน้ำยาทำความสะอาดโลหะ อย่างไรก็ตาม หากเป็นเหรียญสะสมที่มีราคาแพง ไม่ควรใช้สารเคมีที่มีความรุนแรงในการทำความสะอาด เพราะอาจทำให้เหรียญเกิดความเสียหายได้ ดังนั้น เหรียญสะสมราคาแพงควรเก็บไว้ในสภาพเดิมที่ดีที่สุด
